Na Beogradskom sajmu knjiga u ponedjeljak, 27.oktobra, pod sloganom „Čuvaj se, moj rode, svojih stranputica“ svečano je otvoren 15. reprezentativni nastup Republike Srpske.

Svečanosti, koja je počela intoniranjem himni Republike Srpske i Srbije, prisustvovali su ministri kulture Srpske i Srbije Borivoje Golubović i Nikola Selaković, ministar spoljne trgovine i ekonomskih odnosa u Savjetu ministara Staša Košarac, ambasador BiH u Beogradu Aleksandar Vranješ i šef Predstavništva Republike Srpske u Srbiji Mlađen Cicović.

Golubović je istakao da srpska književnost od svetosavskog prosvjetiteljstva do savremenih autora svjedoči o kontinuitetu srpskog duha i stvaralaštva, te da je taj kontinuitet naša snaga i odgovornost.

„U vremenu globalnih promjena, kada mnoge kulture gube svoje autentične obrise, naša je dužnost da sačuvamo ono što nas određuje – srpski jezik i ćiriličko pismo, narodnu tradiciju, vjeru i kulturne vrijednosti koje čine suštinu našeg nacionalnog identiteta“, istakao je Golubović.

Golubović je rekao da Srpska sa ponosom učestvuje na Sajmu i potvrđuje svoje mjesto na kulturnoj mapi srpskog prostora, jačajući neraskidive duhovne i kulturne veze između Republike Srpske i Srbije.

Izrazio je uvjerenje da će Srpska i Srbija zajedničkim naporom i u godinama koje dolaze nastaviti da grade i jačaju jedinstven duhovni prostor srpskog naroda. „Kultura je nevidljiva nit koja nas povezuje i čini jedinstvenima, a knjiga je njen najsvijetliji izraz“, rekao je Golubović.

Ukazao je da riječi Jovana Dučića: „Čuvaj se, moj rode, svojih stranputica“ treba da budu opomena i nadahnuće da samo narod koji njeguje svoje pisce i čuva svoje nasljeđe može izbjeći stranputice zaborava.

Golubović je podsjetio da se ove godine obilježavaju važni jubileji iz istorije srpske književnosti – 110 godina od rođenja Branka Ćopića, 50 godina od smrti nobelovca Ive Andrića i 200 godina od rođenja Branka Radičevića, čije riječi i danas uče da ljepota, dobrota i sloboda duha nikada ne zastarijevaju.

Selaković je rekao da kulturna saradnja Srbije i Srpske nikada nije bila intenzivnija i da se sa deklarativne prešlo na stvarnu saradnju.

Ocijenio je da je slogan nastupa Republike Srpske na Sajmu, koji je preuzet iz pjesme Jovana Dučića „Vječnoj Srbiji“, više nego dobro izabran.

„Kuda god da krenemo, možemo biti samo ono što jesmo i da idemo putem našeg kulturnog identiteta“, naveo je Selaković.

Naglasio je da srpski narod ima pravo i obavezu da razvija svoju kulturu i da je Srbija dom za sve stvaraoce, te pozdravio sve učesnike manifestacije.

Šef Predstavništva Republike Srpske u Srbiji Mlađen Cicović naglasio je da je štand Republike Srpske izlog Srpske pred svijetom.

Ukazao je da je važno razumjeti da su Srpska i Srbija jedinstven kulturni, etnički, jezički i duhovni prostor, te da samo jedinstveni i sabrani Srbi mogu sačuvati svoj identitet i sve što kao narod ima i zna.

Ministar prosvjete i kulture Republike Srpske Borivoje Golubović i ministar kulture Srbije Nikola Selaković uoči svečanog otvaranja 15. reprezentativnog nastupa Republike Srpske na 68. Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga obišli su štand Republike Srpske.

Takođe su obišli i druge izdavače iz Republike Srpske, koji odvojeno predstavljaju svoja izdanja na najvećoj književnoj manifestaciji u regionu.

Riječ je o Udruženju izdavača Republike Srpske, Univerzitetu Istočno Sarajevo i Andrićevom institutu.

Zajedno s njima u posjeti su bili ministar spoljne trgovine i ekonomskih odnosa u Savjetu ministara Staša Košarac, pomoćnik ministra za kulturu Republike Srpske Tanja Đaković, ambasador BiH u Beogradu Aleksandar Vranješ, profesor Milimir Mučibabić i savjetnik predsjednika Republike Srpske Branislav Okuka.

Međunarodni beogradski sajam knjiga je prilika da se promovišu svi kapaciteti Republike Srpske, izjavio je ministar Košarac.

„Koristimo priliku da na adekvatan način i na kredibilnoj osnovi pokažemo kapacitete Srpske i srpskog naroda u Republici Srpskoj“, izjavio je Košarac nakon svečanog otvaranja nastupa Republike Srpske na Sajmu knjiga.

Košarac je istakao da je jasno da se Srbi iz Republike Srpske kada dolaze u Srbiju osjećaju „kao kod svoje kuće“, naglasivši da pripadaju istom narodu uprkos težnjama da ih podijele s jedne i s druge strane Drine.

„Drina je rijeka koja nas spaja, a ono što nas spaja u političkom kontekstu jesu nacionalno odgovorna politika predsjednika Milorada Dodika i predsjednika Srbije Aleksandra Vučića“, rekao je Košarac.

On je naglasio da se na Sajmu knjiga u Beogradu, zajedno sa Srbijom, pokazuju i kapaciteti u integrativnom kontekstu.

„To se potvrđuje tako što pokazujemo da imamo jednu tradiciju, jednu kulturu, jedan jezik, Crkvu i da smo u suštini jedan narod“, naveo je Košarac.

Prema njegovim riječima, na ovakvim manifestacijama se pokazuju i jasno definisane nacionalne politike predsjednika Dodika i Vučića.

Košarac je ukazao da o tome govore Svesrpski sabor, deklaracija tada usvojena, ali i značajni datumi iz istorije koje Srpska i Srbija zajedno obilježavaju, što svjedoči o tome da su Srbi s dvije strane Drine jedan narod.

Pohvalio je Predstavništvo Republike Srpske u Srbiji zato što, kaže, zajedno radi na promociji Srpske u Srbiji i obratno.

„To je snaga srpskog naroda i pokazuje našu posvećenost politici da promovišemo sve naše bazične vrijednosti i da jednostavno ništa drugo ne radimo nego samo pričamo o sebi. Naša politika nije usmjerena ni protiv koga u Evropi i svijetu“, naglasio je Košarac.

Nakon svečanog otvaranja,  u sali „Vasko Popa“ održane su dvije promocije.

Prva zvanična promocija održana je u 14 sati. Riječ je o izdanju „Doba islamizma i terora – Bosna, odskočna daska globalnog terorizma“ Dževada Galijaševića. Autor je u ovoj knjizi činjenično i dokumentovano ukazao da je BiH već decenijama baza svjetskih terorista, što političko Sarajevo kojem odgovara njihovo prisustvo, kao i Zapad, skrivaju pod tepih.

Urednik portala „Fakti“ i „Sve o Srpskoj“ Đuro Bilbija rekao je na promociji da Galijašević u svom monumentalnom djelu pali svjetlo i reflektor koji usmjerava ka političkom Sarajevu, ali i na one koji iza svega stoje i demistifikuje zašto se toliko ćuti o problemu islamskih terorista koji su napravili bazu u BiH.

„Ovo je zvonjava na uzbunu i jako dragoceno djelo. BiH jeste odskočna daska globalnog terorizma, a Galijašević je rijetko neustrašiv čovjek koji o tom govori“, rekao je Bilbija.

On je naglasio da je mnogima već vijekovima stalo do toga da Srbi na ovim prostorima kao narod ne postoje jer su suprotstavljeni njihovim interesima i dodao da Srbi tome odolijevaju i danas kada je na sceni nova prekompozicija svijeta.

Galijašević je ukazao da je prisustvo radikalnih islamista i terorizma ogroman problem za Republiku Srpsku jer je srastao sa političkim ciljevima Bošnjaka.

On je ukazao da ne može na prostoru BiH egzistirati više od 100 naselja u kojima oni žive, a da za to nemaju i podršku bošnjačkog naroda.

Galijašević je rekao da oni koji ga kritikuju da su njegova istraživanja i javni rad protiv Bošnjaka neće da sagledaju suštinu i da vide da je on samo protiv onih Bošnjaka koji predstavljaju opasnost za sve.

„Ja sam protiv Harisa Čauševića koji je digao u vazduh Policijsku stanicu u Bugojnu, protiv Enesa Omeragića koji je ubio dva vojnika Oružanih snaga BiH i protiv Nermina Ibrića koji je ubio policajca Đurića u Zvorniku i protiv onih 500 Bošnjaka koji su otišli u Siriju i njima sličnih, a oni koji ih ne prepoznaju su u stvari saučesnici“, naveo je Galijašević.

Prema njegovim riječima, da bi se politike Sarajeva onakve kakve jesu održavale, mora se održati i antisrpska mržnja i širiti strah od Srba među stanovništvom.

„Ovo što oni prave po svojim vehabijskim naseljima usmjereno je da oni zaštite Bošnjake u nekim narednim dramatičnim vremenima“, rekao je Galijašević i naglasio da se nada da će njegova knjiga dati značajan doprinos izučavanju ovog fenomena.

Galijašević je naglasio je da je poseban akcent u knjizi dao na vezi Sirije i BiH, a da je posebno interesantno znati da je Sirija za muslimanske fašiste nakon Drugog svjetskog rata bila isto što i Argentina, odnosno Južna Amerika za hrvatske ustaše.

„Oni su se tamo organizovali i devedesetih vratili u BiH. Trenutno je u Siriji još 150 ljudi iz BiH. BiH je izabrana za jednu veću i globalnu priču“, rekao je Galijašević.

On je istakao da knjiga obiluje dokumentima i da se u dokumentu, koji je povodom terorističkog napada na SAD 11. septembra usvojio američki Kongres, pominju mudžahedini iz BiH koji su učestvovali u terorističkom aktu, te Halid Šeik Muhamed kao glavi planer napada na SAD.

„On se nalazi u Gvantanamu, ali se ne navodi da je bio državljanin BiH od 1992. do 2006. godine. On je i u momentu kada je planirao prvi udar na kule bliznakinje u Njujorku 1993. godine, u Sarajevu dobio jedinstven matični broj, lična dokumenta, a 1995. godine je počeo da živi u Zenici“, rekao je Galijašević.

On je naveo da su mudžahedini tokom rata u BiH iskazali izrazitu odlučnost u zločinu i počinili više od 192 ritualna klanja srpskih boraca u Vozući i na Ozrenu.

„Oni su nakon rata iskazali istu takvu odlučnost za organizovanje i ostanak u BiH radi daljih ciljeva koji su na lokalnom nivou usmjereni protiv Srba, a na globalnom protiv svih koje smatraju neprijateljima islama“, rekao je Galijašević.

U 15 satu predstavljena je knjiga „Itamar K.“ izraelskog pisca Ida Netanjahua koja sadrži kritiku savremenog neoliberalnog poretka, medija i centara moći.

Autor u knjizi koju je izdala banjalučka „Besjeda“ govori o ljudima i temama o kojima se prećutkuje.

Netanjahu je u obraćanju ukazao na kulturu otkazivanja na Zapadu, ali i u Izraelu, gdje ne može da napreduje neko ko ima različito mišljenje, te da njegova satira nije nužno vezana za izraelsko društvo, nego za segment.

„Čak i ako si talentovan, ali ne razmišljaš politički kao oni, na sve načine ćete spustiti dole i nećeš moći da napreduješ ne samo u kulturi, nego i na akademiji“, naveo je Netanjahu.

On je dodao da njegova knjiga nije nužno politička, ali da se u svakoj umjetničkoj knjizi politika provlači ispod tepiha i da su ljudi i politička bića.

„Smatraju da je nemoguće biti umjetnik, a imati desničarske stavove. Na Zapadu je samo jedno mišljenje i nema veze sa kvalitetom ljudi. Ako imaš različite političke stavove nećeš moći da napreduješ“, rekao je Netanjahu.

On je naveo primjer da je nametnuto da se ljudi moraju „oduševiti nekom rupom u zidu ili ogrebotinom“, koje su predstavljene kao umjetničko djelo u nekom muzeju, te da nemaju dovoljno hrabrosti da nešto naprave jer će se drugi tome smijati.

Na pitanje Srne da li je i Republika Srpska i neki njeni čelnici žrtve kulture otkazivanja, Netanjahu je rekao da je bio u Republici Srpskoj dva i po dana, te da je veoma impresioniran mjestom, duhom ljudi, koji je duh borbe i istrajnosti.

Teolog Nebojša Lazić rekao je da na promociji da autor govori o kulturi otkazivanja, o čovjeku koji ne želi da pravi kompromis sa sistemima i želi da se bori za svoje ideale.

„Autor sa dubokom emocijom govori o sistemima vrijednosti i kansl kulturi na ciničan način. Ovo je kritika sopstvenog društva i poziva na poštovanje samog sebe i drugih“, rekao je Lazić.

Promociji su prisustvovali ambasador BiH u Srbiji Aleksandar Vranješ i šef Predstavništva Republike Srpske u Srbiji Mlađen Cicović. Prije početka promocije Dževad Galijašević je Netanjahuu poklonio svojoj knjigu „Doba islamizma i terora – Bosna, odskočna daska globalnog terorizma“.

Na štandu Republike Srpske održane su četiri promocije.

U 16 sati Narodna biblioteka „Filip Višnjić“ predstavila je svoja izdanja – knjige „Let bez prestanka“ autora Miloša Stevanovića, „Korektivna gimnastika za djecu i odrasle“ Aleksandra Boroje i Dejana Gojkovića, te djelo „Unesi dramu – bibliografija izdanja iz pozorišne, dramske umjetnosti i dramskih tekstova iz fondova Narodne biblioteke `Filip Višnjić` u Bijeljini“ autora Jelene Kalajdžije, koje je predstavila Valentina Živić.

Zatim u 17 sati Filozofski fakultet Pale Univerziteta u Istočnom Sarajevu predstavio je  izdanja  „Nauka i stvarnost, Zbornik radova sa naučnog skupa, knjiga 18“, glavnog i odgovornog urednika dr Ognjena Kurteša, „Radovi Filozofskog fakulteta: časopis za humanističke i društvene nauke, broj 26“, glavni i odgovorni urednik dr Jelena Marković i „Trideset godina Filozofskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu“, urednika dr Ognjena Kurteša.

Govorili su dr Vladan Bartula, dr Vuk Vučetić i dr Ognjen Kurteš.

Kurteš je napomenuo da je prvi zbornik objavljen 2006. godine, a kontinuitet od 18 izdanja dovoljno govori o zrelosti ove zajednice.

On je rekao da ovaj zbornik afirmiše autonomiju nauke i čuva njenu kritičku funkciju, sadrži tekstove iz oblasti različitih naučnih disciplina, a od 2016. godine naučni skup „Nauka i stvarnost“ se organizuje sa međunarodnim univerzitetima, institutima i centrima.

Kurteš je predstavio časopis „Radovi Filozofskog fakulteta: časopis za humanističke i društvene nauke, broj 26“ koji baštini tradiciju još od kada je prvi put izašao davne 1963. godine kao naučni časopis Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, a u nekom izmijenjenom izdanju se pojavljuje od 1998. godine.

On je rekao da je ovaj časopis na svjetskim naučnim listama, 26. broj donosi radove iz književnosti, a zajednički imenitelj je kritičko promišljanje.

„Ovim se potvrđuje misija Univerziteta u Istočnom Sarajevu kao područja slobodne misli“, naveo je Kurteš.

U 18 sati Srpsko prosvjetno i kulturno društvo „Prosvjeta“ Beograd predstavilo je dopunjeno izdanje svog zbornika „Srpski identitet“, a na promociji je istaknuto da borba za srpski identitet, jezik, pismo, kulturu, vjeru i crkvu danas postaje prvorazredni zadatak.

O knjizi su govorili profesor Milimir Mučibabić i istoričar Aleksandar Raković.

Mučibabić je rekao da je srpsko pitanje i danas otvoreno kao što je bilo i u cijelom 20. vijeku.

Navodeći da su Srbija i Srpska razapete između EU i Rusije, on je ocijenio da srpsko pitanje poprilično zadire u interese velikih sila, a dotiče se i naroda u regionu.

„Hoću da vjerujem da brozovsko-badinterovske granice nisu sveto pismo. Ako je tako, onda je pred nama borba za identitet i nacionalnu državu“, istakao je Mučibabić.

On je rekao da novonastali identiteti pokušavaju da dovedu u pitanje srpski identitet, odnosno srpsku naciju koja je mnogima posudila jezik, napravila državu i obezbijedila bilo kakvo prisustvo u istoriji.

Mučibabić kaže da su Srbi jedini narod na Balkanu koji zna šta je država, koji je u 20. vijeku napravio pet država, a u 21. ušao da ne zna dobro koje su granice njegove države.

„I danas nam silnici određuju kako ćemo i s kim ćemo, konstantno insistiraju na promjeni svijesti Srba. Njihov jedini cilj je ustanovljavanje srpske krivice i na osnovu toga uspostavljanje novih sistema vrijednosti koji našu naciju ostavlja po strani“, rekao je Mučibabić.

On je podsjetio na napade na srpski identitet kroz istoriju – od Rimljana, preko Osmanlija do Titove vlasti, što je za posljedicu imalo razgradnju identiteta i stvaranje novih nacija.

Raković je rekao da srpski identitet ima stubove – jezik, pravoslavnu vjeru, pismo ćirilicu i narodno sjećanje, a danas je svaki od tih stubova napadnut, kao i državnost srpskog naroda.

„Koliko su nam otimali jezik susedni narodi koji su proistekli od nas. Na primer Hrvati, da bi objedinili hrvatsku naciju preoteli su naš književni srpski jezik, dali mu svoje ime i počeli da nam otimaju što više od našeg naroda. Bilo bi bolje da su nam oteli čakavicu i kajkavicu, a ne štokavicu, danas bi se sa njima razumeli kao i sa Slovencima“, rekao je Raković.

On je naveo da su Hrvati etnički konstrukt, jer ih čak 70 odsto ima srpski identitet u korijenu, te da Crnogorci 100 odsto potiču od Srba, a muslimani Bošnjaci 90 odsto.

Raković je rekao da je napadnuta iznutra i srpska ćirilica, koja je  posebno za vrijeme komunizma rasturena i plan je bio da nestane.

Prema njegovim riječima, na udaru se našla i pravoslavna vjera, Srpska pravoslavna crkva i njeno kanonsko jedinstvo, sa pretenzijama separatista u Crnoj Gori, Rumunske pravoslavne crkve sa pretenzijama ka Timočkoj Krajini, a na Kosmetu žele da prikažu srpske crkve kao albanske.

„Naravno, to su laži, naše srednjovekovne crkve su podigli naši velikaši“, istakao je Raković.

Isto se, dodao je on, može govoriti i za narodno sjećanje – koliko se svojataju srpske epske pjesme, gusle, potom i za pokušaje preotimanja srpskih narodnih kola, umotvorina, uz pokušaje da se zaštite u Unesku pod drugim imenom, a ne srpskim.

Raković smatra da je problem to što ne postoji jasna jedinstvena nacionalna politika, te da je vrlo važna svijest o nedjeljivosti i jedinstvu srpskog naroda, da se u školama i u medijima tome posvećuje dužna pažnja.

„Srpski identitet je najbolje odbraniti van NATO-a i EU struktura, gde se relativizuje svaki identitet i svi elementi tradicionalnog društva“, rekao je Raković.

U 18.30 izdavačka kuća „Svet knjige“ predstavila je  izdanje „Život kao iluzija“ autora Vjekoslava Vukadina koji je o knjizi i govorio.

„Čitav nam je život negdje skupljanje sadržaja, a onda se u ovim našim godinama predajemo sjećanjima.  Listamo slike prošlosti, poredimo nekakve vremenske sfere, likove, sve ono što je bilo i onda uvijek tražimo da li smo uspjeli da ostvarimo ono o čemu smo sanjali“, rekao je Vukadin.

Na 68. Međunarodnom sajmu knjiga u Beogradu na reprezentativnom štandu Republike Srpske i u salama za promocije „Vasko Popa“ i „Borislav Pekić“ Republika Srpska će se predstaviti sa 137 naslova, 46 izdavača i 129 autora.

Kao i prethodnih godina, uz knjige će biti predstavljena četiri časopisa, a biće održano i tradicionalno književno veče pjesnika iz Srbije, Republike Srpske, Crne Gore i rasijanja.

Predstavljanje knjiga pod motom „Čuvaj se, moj rode, svojih stranputica“ organizovalo je Predstavništvo Republike Srpske u Srbiji.