Četvrtog dana reprezentativnog nastupa Republike Srpske na 67. Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga, u četvrtak, 24. oktobra, u sali „Vasko Popa“ Zavod za udžbenike i nastavna sredstva iz Istočnog Novog Sarajeva promovisao je romane nagrađene na konkursu „Zlatna sova“ za 2024. godinu, dok su na štandu Predstavništva Republike Srpske u Srbiji svoja izdanja, između ostalih, predstavili Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, Specijalna biblioteka za slijepa i slabovida lica Republike Srpske i Univerzitet u Istočnom Sarajevu, a na kraju sajamskog dana održano je tradicionalno Književno veče pjesnika iz Srpske, Srbije, Crne Gore i rasijanja.
U sali „Vasko Popa, u 15 sati Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Istočno Novo Sarajevo predstavio je na Međunarodnom sajmu knjiga u Beogradu svoja dva izdanja, nagrađena na konkursu „Zlatna sova“ i to prvonagrađeni roman „Savršeno normalan čovek“ Radojka Laka Veselinovića i drugonagrađeni „Andrak“ Mihajla Orlovića.
O romanima su, osim autora, govorili profesori Pedrag Petrović i Dragana Bedov, članovi žirija za dodjelu nagrada „Zlatna sova“, kao i moderator Igor Simanović.
Petrović je rekao da su svi romani koji su nagrađeni u ovoj ediciji „Zlatna sova“ bili visoko ocijenjeni, ali da bi u Srbiji trebalo da budu dostupniji, te ukazao da rukopisi za ovu nagradu dolaze pred žiri pod šiFrom, tako da je ovaj tip nagrađivanja vrlo pošten.
„Ova nagrada je važna zbog promocije lijepe i kvalitetne srpske književnosti“, dodao je on.
Obrazloženja žirija za dodjelu nagrada „Zlatna sova“ pročilata je Dragana Bedov, koja je istakla da se drugonagrađeni roman „Andrak“ bavi temom izopštenosti i usamljenosti i pogubnosti ljudskih poroka koji odvlače od suštine života.
Dragana Bedov je rekla da prvonagrađeni roman „Savršeno normalan čovek“ za glavnu temu ima zamišljeni život ruskog pjesnika Aleksandra Puškina za vrijeme njegovog boravka u izgnanstvu, i to iz vizure njegovog imaginarnog srpskom potomka, kao i da je u tom romanu sudbina Puškina isprepletena sa sudbinom brojnih Srba koji u to vrijeme utočište nalazili u Rusiji. Ona je rekla da se ovaj roman bavi slobodom ljudskog djelovanja, koja je stalno ugrožena i normalnošću umjetnika.
Autor romana „Savršeno normalan čovek“ Radojko Laka Veselinović rekao je da je Puškin njegova opsesija i da je više godina pronalazio nepoznate detalje iz njegovog života po raznim muzejima, kao i da je roman napisao pretpostavljajući da su se neke stvari desile. On je rekao da roman, koji je pisao dvije godine, sadrži i specifičan humor, te dodao da naslov romana govori da su nenormalni ljudi uglavnm umjetnici, pošto je i Puškin bio specifičan čovjek i razlikovao se od drugih, a danas ako se neko razlikuje proglase ga nenormalnim.
„Skoro počinjem da sumnjam da sam i poznavao Puškina koliko sam sve saznao o njegovom životu“, rekao je Veselinović.
Autor romana „Andrak“ Mihajlo Orlović je rekao da je njegov roman nastao pod čudnim okolnostima, kada je poželio da upozna jednog čovjeka koji je živio sam na savskoj adi i da je jednom, kada je bila poplava, pokušao čamcem, koji je vozio čamdžija, da dođe do njega, ali nije uspio da siđe sa čamca, jer je bila rijeka preduboka, te da ga je čamdžija odvraćao riječima riječima „nemoj tamo, koji ti je andrak“. Orlović je rekao da taj usamljeni čovjek na adi nije htio da komunicira i da je, u stvari, bježao da bi se spasao od svojih poroka, alkohola, duvana, droge, ali da nije uspio, jer ga je „Sava odnijela“.
„U životu nije sve lijepo, mislite da je taj čovjek bio dobar, ali u njemu je bilo zlo, bio je zao, bio je andrak“, rekao je Orlović.
Moderator Simanović je rekao da se naslovi i knjige izdate u Republici Srpskoj mogu naći uglanvom u knjižari Akademija u Beogradu ili naručiti preko nje.
Na štandu Predstavništva Republike Srpske u Srbiji održane su sljedeće promocije:
U 12 sati Udruženja strip autora i obožavaoca stripa Republike Srpske „Deveta dimenzija“ iz Banjaluke predstavilo je strip „Član drugi“ Jiržija Šimačeka i Jana Lastomirskog, a govorio je Zoran Pejić.
O stripu, koji je dobio značajne nagrade u Češkoj, na štandu Republike Srpske govorio je predsjednik „Devete dimenzije“ Zoran Pejić, koji je preveo strip sa češkog i objavio ga. Pejić je objasnio da strip govori o istinom istorijskom događaju – atentatu na (nacističkog) protektora Češke i Moravske Rajnharda Hajdriha u maju 1942. godine u Pragu.
Glavni junak „Člana drugog“ je Vladimir Petržek, sveštenik Eparhije češko-moravske, koja je u to vrijeme bila pod jurisdikcijom Srpske pravoslavne crkve. U Crkvi Svetih Ćirila i Metodija u Pragu, gdje je Petržek bio sveštenik, skrivala se grupa padobranaca koja je izvršila atentat na Hajdriha. Osim sveštenika Petržeka, u skrivanju padobranaca učestvovali su episkop češko-moravski Gorazd, protojerej Vaclav Čikl i predsjednik crkvene opštine Jan Sonevend. Njih je kanonizovala Pravoslavna crkva čeških zemalja i Slovačke, a episkopa Gorazda kanonizovala je i SPC.
Pejić je objasnio da strip obuhvata i događaje poput pripreme i iskrcavanja grupe „Antropoid“, samog atentata, kao i stravične odmazde koja je uslijedila. On je dodao da je strip urađen u vrlo zanimljivoj kombinaciji crno-bijelog crteža i dokumentarnih tekstova u vezi sa atentatom na Hajdriha.
„Sve je urađeno uz dinamičan, precizan i vrlo emotivan scenario Šimačeka i krajnje ekspresivan crtež Lastomirskog, koji majstorski prenosi ključnu poentu teksta o hrabrosti heroja bez oružja, koji su skrivali atentatore“, rekao je Pejić
U 12.30 Specijalna biblioteka za slijepa i slabovida lica Republike Srpske predstavila je prateći katalog izložbe „Dekonstrukcija Priče o princezi Banjaluci“ o kome su govorili mr Aleksandra Savić i Jelena Radaković.
„Izložba je realizovana u periodu od 25. januara do 15. aprila i veoma je važno napomenuti da je inkluzivnog karaktera, što znači da je prilagođena osobama sa oštećenim vidom“, rekla je Jelena Radaković.
U 13 sati SPKD „Prosvjeta“ Srebrenica predstavila je Časopis za kulturu, književnost i umjetnost „Srebrni vijenac“, o kome su govorili Marko Milovanović, Dejan Kolović i Ivo O. Andrić.
„U svom petogodišnjem postojanju časopis je doživio 15 izdanja. Objavljeno je 392 priloga na 1406 štampanih stranica. Zasigurno, „Srebrni vijenac“ predstavlja jedinstveno i najreprezentativnije štampano javno glasilo za kulturu u regiji Birač. Složićemo se da po mnogim društvenim parametrima Srebrenica ne može da se stavi u istu ravan sa Zvornikom, Dobojem, Trebinjem, Gradiškom, Fočom, Derventom, Tuzlom i mnogim drugim mjestima. Ali ti gradovi nemaju časopis poput ‘Prosvjetinog’ Časopisa za kulturu, književnost i umjetnost ‘Srebrni vijenac’“, rekao je Marko Milovanović.
U 13.30 Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica predstavio je četiri svoja izdanja: „Genocid nad Srbima u NDH i ustanak – Kozara 1942-2022“ autora Gorana Latinovića, „Od srebrnog krina do zlatnog ljiljana“ autora Milene Mihaljević i Dejana Došlića, „Rekonstrukcija zločina – dekonstrukcija mita“ autora Miroslava Ljubojevića, kao i Atlas zločina nad Srbima tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata.
O publikacijama su govorili istoričari iz Centra za istraživanje zločina Predrag Lozo, Dejan Došlić, Milena Mihaljević i Miroslav Ljubojević, te direktor Centra Viktor Nuždić, koji je zahvalio Predstavništvu Republike Srpske u Srbiji za organizaciju današnjeg događaja.
Nuždić je posebno zahvalio kolegama iz Muzeja žrtava genocida u Beogradu, čime je, kako je istakao, još jednom potvrđeno da su Srbija i Republika Srpska jedno i da su ljudi okupljeni na današnjoj promociji jedinstveni u borbi za istinu o stradanju srpskog naroda, kao i o karakteru ratova vođenih tokom devedesetih godina prošlog vijeka na području bivše Jugoslavije.
Nuždić je istakao da je Centar, na čijem je čelu, upotpunio svoju izdavačku djelatnost, jer ima desetine veoma bitnih izdanja koja se odnose na istoriju Republike Srpske, Odbrambeno-otadžbinski rat, ali i na istorijska zbivanja tokom 20. vijeka sa posebnim osvrtom na stradanje Srba. Govoreći o Atlasu zločina nad Srbima tokom odbrambeno-otadžbinskog rata, Nuždić je ocijenio da je riječ o kapitalnom izdanju koje će, kada bude kompletirano, imati četiri toma – po jedan za svaku ratnu godinu.
„Za razliku od prvog toma za 1992. godinu, u kojem se nalaze podaci o 76 stratišta, izdanje posvećeno 1993. godini obuhvata 11 stratišta. Zločini izvršeni nad našim narodom pokazuju da ne smijemo da budemo nespremni i da je Republika Srpska jedini garant opstanka srpskog naroda u BiH“, ukazao je Nuždić.
On je dodao da istraživanja Centra o posljednjem ratu na prostoru BiH ukazuju na činjenicu da su događaji iz tog sukoba neraskidivo povezani sa Drugim svjetskim ratom.
Govoreći o studiji „Genocid nad Srbima u NDH i ustanak – Kozara 1942–2022“, istoričar Predrag Lozo ukazao je da događaji u svijetu i regionu pokazuju da se istorija na neki način ponavlja, jer na Zapadu dominira narativ prema kojem su komunizam i nacizam gotovo izjednačeni.
„Istovremeno, u regionu, a posebno u BiH i Hrvatskoj, nasljednici onih pokreta i onih naroda koji su se borili protiv sila pobjednica u Drugom svjetskom ratu, danas uče Srbe antifašizmu i antifašističkim vrijednostima“, rekao je Lozo.
Govoreći o publikaciji „Od srebrnog krina do zlatnog ljiljana“, autori Dejan Došlić i Milena Mihaljević opisali su genezu upotrebe ovog cvijeta kao simbola od srednjeg vijeka do danas.
Oni su istakli da istorijske činjenice nedvosmileno potvrđuju da je ljiljan bio simbol srpskih vladara, prvenstveno Nemanjića i Kotromanića i da se niko na ovim prostorima nije vezivao za taj simbol dok muslimani u 20. vijeku, i to u vrijeme komunizma, nisu počeli sa pokušajima prisvajanja ljiljana.
„Grupa muslimanskih intelektualaca u SFRJ je još 1971. godine predložila da ljiljan bude na grbu tadašnje SR BiH, a potom je formirana i podgrupa koja je bila zadužena za idejno rješenje zastave BiH na čijem grbu bi bio ljiljan. Oni su to radili kako bi sebe povezali sa srednjim vijekom i s ciljem promovisanja muslimana u poseban narod u Jugoslaviji“, navela je Mihaljevićeva.
Objasnila je da je idejno rješenje te podgrupe prihvaćeno kada su muslimani, uz pomoć Hrvata, proglasili nezavisnost BiH i izabrali da im ljiljan bude na zastavi, naglasivši da su kasnije ovaj stari srpski simbol koristili da bi dodjeljivali značke „Zlatni ljiljan“, koje su dobili i brojni zločinci odgovorni za ubijanje Srba poput Nasera Orića.
Govoreći o svojoj knjizi „Rekonstrukcija zločina – dekonstrukcija mita“, Miroslav Ljubojević rekao je da je njen primarni fokus na događajima iz maja 1992. godine u Dobrovoljačkoj ulici u Sarajevu i da je djelo koje je objavio rezultat dvogodišnjeg istraživanja. Ljubojević je naveo da njegovo istraživanje dekonstruiše bošnjački narativ da su događaji u Doborovoljačkoj navodni dan de u „odbrani grada“ i dokazuje da je riječ o sistematskom i planiranom zločinu paravojnih muslimanskih snaga u kojem su likvidirani nedužni vojnici JNA.
U 14 sati SPKD „Prosvjeta“ Banja Luka predstavila je svoja izdanja „Antologija ruske poezije od 10. do 21. vijeka“ , priređivača Zorana Kostića, o kojoj je govorio prof. dr Radmilo Marojević, monografiju „Miomirka. Arhitekta“ (urednik: akademik Milivoje Unković), koju su predstavili akademik Branislav Mitrović, akademik Milivoje Unković, Miomirka Dragomirović Trbić, roman „Vrijeme gavrana (Bljesak 2)“, autora Željka Mandića, o kome su govorili mr Slobodan Nagradić i autor i knjigu poezije „Poezijo moja – Igra perli“, Jasminke Grujić, o kojoj je govorio Miladin Berić, a stihove čitala Selena Berić.
„’Prosvjeta’ je osnovana prije više od 120 godina sa zadatkom da opismenjava srpski narod i, istovremeno, sa zadatkom da formira srpsku nacionalnu inteligenciju. Oba zadataka ‘Prosvjeta’ je uspješno obavila, uprkos svim onim poteškoćama na koje je u svojoj istoriji nailazila – do toga da je bila zabranjivana dva puta i na kraju i ukinuta 1949. godine. Uvijek je iznalazila snage da se opet oformi i da opet nastavi svoje djelovanje. Današnja ‘Prosvjeta’ u drugačijim okolnostima ostvaruje svoju misiju koja je u mnogo čemu slična onoj sa početka 20. vijeka“, istakao je Željko Vujadinović, predsjednik gradskog odbora „Prosvjete“ Banja Luka.
U 16 sati Univerzitet u Istočnom Sarajevu predstavio je četiri izdanja svog Instituta istorijskih nauka, koja govore o različitim periodima 20. vijeka, važnim, kako je rečeno na promociji, za razumijevanje onoga što se srpskom narodu desilo od Drugog svjetskog rata sve do današnjih dana.
Predstavljene su monografije „Srpska politička elita iz BiH i jugoslovenska kraljevina 1918-194“ i „Zločini nacističkih divizija na prostoru BiH u Drugom svjetskom ratu“ Drage Mastilovića, kao i „Politički odnosi u BiH 1945-1958“ Draženka Đurovića i „Spoljna politika Rusije u godinama jugoslovenske krize (1985-1995)“ Jelene Guskove. Govorili su prof. dr Draga Mastilović, doc. dr Draženko Đurović i msr Georgije Vulić.
Draga Mastilović rekao je da knjiga „Srpska politička elita iz BiH i jugoslovenska kraljevina 1918-1941“ govori o periodu u istoriji Srba koji bio ključan za ono što se srpskom narodu dešavalo u Drugom svjetskom ratu i ratovima devedesetih godina.
On kaže da je 1918. godina bila „stajna tačka“ srpske istorije, kada se ideal ujedinjenja ostvario ali ne na način kako su generacije Srba očekivale, već stvaranjem jugoslovenske države. Mastilović ukazuje da je sa ove istorijske distance jasno da je stvaranje jugoslovenske države nesumnjivo bila greška i navodi da je u knjizi koja se bazira na njegovoj doktorskoj disertaciji i višegodišnjem istraživanju arhiva, pokušao da odgovori na pitanje kolika je uloga bila srpske intelektualne i političke elite u procesu stvaranja jugoslovenske države, jer su mnogi bili involvirani u njeno stvaranje i tome doprinijeli.
Knjiga „Zločini nacističkih divizija na prostoru BiH u Drugom svjetskom ratu“ zbornik je dokumenata Zemaljske komisije za utvrđivanje zločina okupatora i njegovih pomagača iz kojih nedvosmisleno proizlazi, kako navodi Mastilović, da je na prostoru BiH od 1941. do 1945. godine nad srpskim narodom izvršen zločin genocida.
Knjiga sadrži referate Zemaljske komisije o zločinima četiri nacističke divizije koje su, ako se izuzmu ustaše, počinile najviše zločina: 7. SS divizije „Princ Eugen“, sastavljene od folksdojčera iz regiona, 13. SS divizije „Handžar“, sastavljene skoro isključivo od muslimana, 369. Vražje divizije, sastavljene od Hrvata vraćenih sa Istočnog fronta i 118. SS lovačke divizije.
Ispostavilo se, kako ističe Mastilović, da je najmanje zločina počinila 118. lovačka divizija, koja je bila sastavljena isključivo od Nijemaca. On navodi da knjiga sadrži i popis žrtava iz kojeg se vidi da više od 90 odsto žrtava jesu Srbi i zaključuje da to znači da su i nacističke divizije ubijale najviše Srbe.
Knjigu „Politički odnosi u BiH 1945-1958“ predstavio je njen autor Draženko Đurović, koji ističe da obrađuje hronološki okvir od 1945. godine – kraja Drugog svjetskog rata i uspostave novog revolucionarnog sistema vlasti, do 1958. godine, kada dolazi do prvog pokušaja otvaranja nacionalnog pitanja.
„BiH odlukama ZAVNOBiH-a i AVNOJ-a pripada mjesto ravnopravne federalne jedinice u obnovljenoj jugoslovenskoj državi i kroz njeno konstituisanje dogodiće se prve protivrječnosti koji će taj prostor opteretiti za naredne decenije“, rekao je Đurović.
Kako navodi Đurović, problem je bio taj što je njeno temeljno načelo bilo da se BiH izgrađuje na osnovama „zajedničke borbe“ tri naroda, a to nije odgovaralo istini, jer je ta borba ipak bila dominantno srpska.
„Iz te srpske borbe proizašla je dominantna zastupljenost srpskog naroda u vlasti, što će brzo stvoriti probleme jer će druga dva naroda na tim osnovama otvoriti pitanje ravnopravnosti naroda“, rekao je Đurović.
On je u svojoj knjizi obradio mnogo tema iz tog perioda, među kojima i način rješavanja izbjegličkog pitanja i kolonizacije, gdje je obrađivao politički aspekt ta dva pitanja, došavši do zaključka da je na taj način došlo do odliva iz BiH oko 100.000 Srba.
Viši naučni saradnik Istorijskog instituta Georgije Vulić predstavio je knjigu „Spoljna politika Rusije u godinama jugoslovenske krize (1985-1995)“ Jelene Guskove, koja je i juče predstavljena na ovom sajmu knjiga, a predstavlja naučnu obradu ruske spoljne politike prema jugoslovenskoj krizi od 1985. do 1991. godine i ratu od 1991. do 1995. godine.
U 17 sati Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Istočno Novo Sarajevo predstavio je knjigu „Moja Srpska od A do Š“ Gorana Gašića koja je namjenjena za djecu predškolskog i ranog školskog uzrasta.
O knjizi su, osim autora, govorile i Nataša Cvijanović iz Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske i Dragana Manojlović.
Cvijanovićeva je rekla da ova knjiga-slikovnica sadrži motive koji se vezuju za Republiku Srpsku, a napravljena je sa željom da se predškolci u Srpskoj upoznaju o svojoj Republici na interesantan način, ali i da nauče slova. Ona je navela da je zajedničkim radom Ministarstva i Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva Istočno Novo Sarajevo, kao i ljudi koji se bave ranim uzrastom, nastalo nekoliko didaktičkih igračaka i slikovnica, među kojima i ova.
„Kroz ovaj bukvar djeca upoznaju i naša slova, ali i geografske pojmove, odnosno Republiku Srpsku. Ovakvim izdanjima promovišemo Republiku Srpsku“, rekla je Cvijanovićeva, te podsjetila na to da je i predsjednik Srpske Milorad Dodik ove školske godine podijelio školarcima ovu knjigu.
Manojlovićeva je rekla da je bukvar sadrži 30 znamenitosti Republike Srpske, te da za svako slovo azbuke postoji pojam, odgovarajući stihovi i ilustracije.
Autor Gašić izjavio je da je preteča ovom bukvaru njegova didaktička igračka „Igrom kroz Srpsku“, kroz koju djeca putuju i upoznaju se o gradovima i opštinama Srpske.
Prema njegovim riječima, ta didaktička igračka, koju je napravio dok je radio kao vaspitač u Bijeljini, pobijedila je na konkursu Ministarstva prosvjete i kulture Srpske 2016. godine.
„Bez ovoga ne bi bilo ni knjige `Moja Srpska od A do Š` za koju sam osmislio stihove za svaki pojam, uz sjajne ilustracije, tako da je napravljeno reprezentativno izdanje“, rekao je Gašić, te dodao da su pojmovi u bukvaru obuhvatili cijelu teritoriju Srpske.
Rekao je i da ovaj bukvar treba da se nađe u biblioteci svakog doma u Republici Srpskoj, ali i kod svakog čovjeka iz Srpske gdje god živio, te dodao da već ima i još jednu novu ideju za novo izdanje bukvara sa 30 novih znamenitosti, kako bi zaokružio svoju trilogiju o Srpskoj.
U 18 sati na štandu Predstavništva Republike Srpske u Srbiji održano je tradicionalno Književno veče pjesnika iz Srpske, Srbije, Crne Gore i rasijanja, a kao i svake godine učesnicima je podijeljen zbornik poezije sa prošlogodišnjihpjesničkih susreta, čiji je izdavač Predstavništvo Republike Srpske u Srbiji.
Pjesnike je na početku večeri pozdravila pomoćnik ministra za kulturu Republike Srpske Tanja Đaković, koja im je poručila da je njihovo druženje i okupljanje veoma važno za kulturu Srpske.
„Često imamo priliku da čujemo kako smo mali narod i mali jezik, ali kako možemo biti mali ako imamo Šantića, Ćopića, Dučića, Andrića. To je ogroman prostor srpskog jezika i srpske kulture“, rekla je Đakovićeva.
Naglasila je da će sve što pjesnici stvaraju biti utkano u kulturni i nacionalni identitet srpskog naroda, te ukazala na važnost podsticanja savremenog književnog stvaralaštva, koje će jednog dana, kako je navela, takođe postati književna baština i kulturno nasljeđe srpskog naroda.
Šef Predstavništva Republike Srpske u Srbiji Mlađen Cicović istakao je da je ovo pjesničko veče poseban događaj u programu reprezentativnog predstavljanja Srpske na Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga, prije svega zato što je to jedino pjesničko veče koje se održava za vrijeme Sajma.
„Mislimo da ovakvom smotrom poezije naših sunarodnika iz Srbije, Republike Srpske, Crne Gore i rasijanja na pravi način udaramo pečat svemu što radimo na ovom sajmu kad je riječ o očuvanju naše kulture, tradicije, jezika, ćirilice“, rekao je Cicović.
On je zaključio da pjesnici na najbolji način dočaraju šta je to što je potrebno da se radi kako bi se na ovim prostorima očuvao identitet srpskog naroda i sam srpski narod i vrijednosti koje ga karakterišu.
Na pjesničkoj večeri učestvovalo je čak 38 pjesnika Srpske, Srbije, Crne Gore: Vladimir Pešić, Zoran Radisavljević, Aleksandra Petrović, Dušica Milanović Marika, Radomir Uljarević, Vladan Rakić, Momo Vučinić, Dragomir Ćulafić, Rajko Džaković, Ratko Stanimirović, Živko Nikolić, Verica Preda, Dragica Užareva, Verica Ilić, Vjekoslav Vukadin, Dušica Bodlović, Biljana Tasić, Goca Srećković, Dragana Ljuna, Vanja Parača, Vidan Bogdanović, Špejtim Sojeva Sole, Branka Vlajić Đakić, Aleksandar Soknić, Snežana Đoković, Dragiša Ćosić, Radojka Bjelivuk Stojanović, Radiša Blagojević, Ljiljana Đujić, Anastasija Šćepanović, Velimir Savić, Gordana Hašimbegović, Vinko Stupar, Sanja Vuković, Emilija Čolak, Plamenka Đogo Vulić.
Pjesme koje su recitovali biće objavljene u Zborniku poezije u izdanju Predstavništva Republike Srpske u Srbiji.
Na ovogodišnjem 67. Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga Republika Srpska se predstavlja sa 134 naslova na 47 promocija koje će biti održane od 21. do 26. oktobra u sali „Vasko Popa“ i na štandu Predstavništva Republike Srpske u Srbiji – hala 2, nivo A, a u sklopu štanda predviđen je i prostor za prodaju knjiga u organizaciji Udruženja izdavača Republike Srpske.
Reprezentativno predstavljanje knjiga koje su izdavači i autori iz Republike Srpske objavili između prošlogodišnjeg i ovog beogradskog sajma, organizovalo je, kao i svih trinaest do sada, Predstavništvo Republike Srpske u Srbiji.