Sinoć je na RTRS-u, RTS-u i 44 regionalne i lokalne televizije u Srbiji emitovana posljednja, šesta kolažna emisija osme manifestacije „Dani Srpske u Srbiji“ koju organizuje i realizuje Predstavništvo Republike Srpske u Srbiji, ali to nije i kraj ovog velikog i značajnog projekta – do kraja godine na svim tim televizijama emitovaće se prateći programi: koncerti, pozorišne predstave, kratki filmovi…

Ova, šesta kolažna tv emisija bila je posvećena saradnji Srbije i Srpske u kulturi i prosvjeti, gosti u studiju bili su ministar prosvjete i kulture Republike Srpske Natalija Trivić i poslije direktor Narodnog pozorišta Republike Srpske Maja Dodig i glumac LJubo Božović, a video izjave dali su predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nedeljko Čubrilović, predsjednik Matice srpske prof. dr Dragan Stanić i direktor Beogradske filharmonije Ivan Tasovac. Naravno, nije izostala ni jedna redovna rubrika: „Saradnja Srpske i Srbije“, „S jedne na drugu stranu Drine“, „Doživi Srpsku“, „Naše je bolje“,  „Vrijeme je za pozorište“, „Mladi heroji“ i „Da li ste znali o Srpskoj“, u kojim su zanimljivo predstavljeni Nacionalni park „Kozara“, vinar Željko Jungić, preduzeća „Mlijekoprodukt“ i „Pađeni“, pa narodna kola Hercegovine, a u rubrici „Mladi heroji“ predstavljen je muzičar Staša Grabež, a i muzički numere dvije etno-grupe „Trag“ i „Iva“.

Predsjednik Narodne Skupštine Republike Srpske Nedeljko Čubrilović je u video izjavi naglasio da je rezultat tradicionalne manifestacije „Dani Srpske u Srbiji“ bolje upoznavanje građana Srbije sa situacijom u Srpskoj i međusobno povezivanje srpskog naroda.

Čubrilović je podsjetio da se u tom okviru ostvaruje saradnja parlamenata Srbije i Srpske i ostalih institucija, vlada, ali i podrška Srbije Republici Srpskoj kroz ulaganja u gotovo svim lokalnim zajednicama, ističući da bi tu saradnju valjalo proširiti i na mlađe generacije, kroz kviz za školske uzraste.

– Naše predstavljanje je prilika da iskažemo svoje mogućnosti i potrebe, šta imamo i šta možemo da ponudimo za tu buduću saradnju – rekao je Čubrilović.

Napominjući da se ove godine „Dani Srpske u Srbiji“ odvijaju pod specifičnim okolnostima, Čubrilović je izrazio nadu da to neće umanjiti značaj i mogućnost predstavljanja onoga što jeste Republika Srpska i što može da ponudi Srbiji.

– Saradnja u budućnosti svakako, i to nije na štetu bilo koga, a ostaje kao trajno obilježje vremena u interesu zbližavanja građana Srbije i Srpske – poručio je Čubrilović.

Ministar prosvjete i kulture Republike Srpske Natalija Trivić istakla je da Republika Srpska i Srbija uspješno sarađuju u oblastima obrazovanja i kulture, a da spona među srpskim narodom nikada nije bila jača i to u svim oblastima i da su dva ministarstva prosvjete u martu potpisala sporazum o saradnji u zajedničkim aktivnostima na organizovanju dopunske nastave na srpskom jeziku za srpsku djecu koja se školuju u inostranstvu, a definisane su i smjernice djelovanja na zaštiti srpskog jezika i pisma.

Ministar Trivić je ocijenila da su veoma važni saradnja i konsultovanje sa kolegama iz Srbije prilikom izrade programa razvoja obrazovanja ili kulture, te istakla da je komunikacija svakodnevna.

– Mi u toku godine imamo nekoliko radnih sastanaka kako bismo sublimirali sve što smo uradili do određenih rokova, ali i šta je ono što predstoji i zašto je važno i koje su oblasti i teme ključne i koje ćemo raditi u narednom periodu kako bismo još jače očvrsnuli veze na programima obrazovanja i kulture Republike Srpske i Srbije – rekla je Trivićeva i dodala: – U martu prilikom potpisivanja sporazuma imali smo radni sastanak gdje smo definisali da ćemo više raditi na samom završetku i nacionalne grupe predmeta Srbije i Republike Srpske, odnosno srpskog naroda gdje god živio – rekla je Trivićeva.

Ona je navela da se radilo i na povećanju broja bratimljenja škola Srpske i Srbije, studijskim putovanjima, zajedničkim takmičenjima učenika na međunarodnim takmičenjima, a organizovaće se i međusobna takmičenja po grupama predmeta, što će doprinijeti povezivanju i stvaranju svijesti i kod budućih generacija o tome koliko je važno imati takvu sponu između Republike Srpske i Srbije.

– Veoma je važno napomenuti i da će se raditi i na izradi zajedničkih udžbenika nacionalne grupe predmeta. Imamo odličnu saradnju između Pedagoškog zavoda Republike Srpske i Zavoda za unapređivanje obrazovanja u Srbiji gdje je već pri kraju i izrada nastavnih planova i programa za nacionalne grupe predmeta – srpski jezik, istorija, geografija, priroda i društvo, muzičko i likovno vaspitanje i obrazovanje – rekla je Trivićeva.

Ona je napomenula da će ove godine biti završeno i povezivanje udruženja profesora srpskog jezika i istorije.

– Oni će biti zaduženi da na nivou Republike Srpske i Srbije najbolje učenike iz ovih predmeta povežu i da im se u toku već naredne godine, ukoliko budu dozvoljavali uslovi virusa korona, organizuju studijska putovanja sa programom prilagođenim iz oblasti gdje su najbolji, a to je istorija i srpski jezik, koji su jako važni – rekla je Trivićeva i naglasila da je veoma važno da učenici Srbije i Srpske postanu spona i ostvare bliskost, jer će oni svojim znanjem graditi i Republiku Srpsku i Srbiju.

Govoreći o saradnji Srpske i Srbije u kulturi, Trivićeva je istakla važnost očuvanja srpskog jezika i pisma, kao i zaštite ovog kulturnog nasljeđa svih Srba.

– Sa Ministarstvom kulture Srbije smo potpisali i povelju o jedinstvenom srpskom kulturnom prostoru koja definiše da je srpski narod tamo gdje je nekada živio, gdje sada živi i gdje će ubuduće živjeti – da tu nema geografskog ograničenja. Izučavanje srpskog jezika i pisma je kulturno nasljeđe srpskog naroda, gdje god on i živio – rekla je Trivićeva.

Ona je podsjetila da su krajem jula ove godine dva ministarstva kulture održala sastanak na kojem su pripremana zakonska rješenja za očuvanje i zaštitu srpskog jezika i pisma i njegove upotrebe u javnom prostoru.

– Mnogo je izazova pred nama, ali ono što je neotuđivo to su nam jezik i pismo i to je ono po čemu se identifikujemo definitivno kroz našu saradnju Republike Srpske i Srbije – poručila je Trivićeva i izrazila uvjerenje i da će se nastaviti saradnja i sa Beogradskom filharmonijom i njenim direktorom Ivanom Tasovcem.

– S obzirom na to da Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske već u narednoj godini planira osnivanje i zvanično naše filharmonije Republike Srpske, iskoristićemo sve dobre primjere prakse Srbije u tom smislu, i naravno da će i ta saradnja dvije ustanove zaista biti sjajna – zaključila je Trivićeva.

Predsjednik Matice Srpske prof. dr Dragan Stanić je rekao da Srbi moraju mudro voditi jezičku politiku, jer se standardizovanjem srpskog jezika rješava i pitanje integracije čitavog srpskog naroda i istakao da mu je izuzetno drago što su svi na cijelom srpskom kulturnom prostoru postali svjesniji da Srbi moraju voditi zajedničku, globalnu kulturnu politiku.

– Ona treba da bude politika čitavog naroda, ma gde mi živeli, pošto imamo više država, a ima dosta sveta i u inostranstvu. Moramo kulturom činiti da naš narod bude neprestano svestan svega onoga što nas ujedinjuje, čini jednom celinom i da na tome aktivno radimo – rekao je Stanić i istakao da Srbi moraju sami rješavati pitanje standardizacije srpskog jezika, što je posebno osjetljiva stvar zbog toga što su okruženi drugim tipovima standardizacije i napomenuo da narod u Republici Srpskoj „to dobro zna“. – Dakle, ako mi brinemo o našem srpskom jeziku i standardizujemo ga na celovitom prostoru, uvažavajući sve razlike koje postoje pre svega u odnosu na izgovor ekavski i ijekavski koji moraju biti dva plućna krila istih pluća kojima dišemo, onda rešavamo pitanje, između ostalog, i integracije čitavog srpskog naroda bez obzira na to u kojim državnim okolnostima i pod kakvim uslovima on živi i radi.

Prema riječima predsjednika najstarije srpske književne, kulturne i naučne institucije, to je važno ne samo zbog jezika, nego uošte, zbog opstanka srpskog naroda.

– Veliki sam optimista u pogledu budućnosti srpskog naroda, a jedno od osnovnih uporišta u svemu tome čini mi se da jeste Republika Srpska koja je samosvesna i u kulturnom i u političkom i u svakom drugom smislu i znaće, zajedno sa drugim delovima srpskog naroda i sa drugim državnim entitetima, a videćemo koliko će ih biti, da to gradi na dobar, mudar način – rekao je Stanić i izrazio uvjerenje da će to pokazati čitavom svijetu da srpski narod obezbjeđuje stabilnost, mir, kontinuitet u jednom civilizovanom i kulturnom razvoju čitavog čovječanstva.

Govoreći o zajedničkom projektu sa Predstavništvom Republike Srpske u Srbiji na izdavanju pravopisa, normativne gramatike i rječnika za ijekavski izgovor, Stanić je istakao da je to dobro svjedočanstvo aktivnog rada.

– Mi smo se dogovorili sa našim prijateljima u Predstavništvu Republike Srpske u Beogradu, da se pobrinemo da one ključne knjige koje govore upravo o samim temeljima jezika i dobre jezičke politike budu dostupne na celom srpskom jezičkom području, kako na ekavskom, tako i na ijekavskom – rekao je dragan Stanić, predsednik Matice srpske.

Direktor Beogradske filharmonije Ivan Tasovac poslao je snažnu poruku:
Beogradska filharmonija, kao najbolji orkestar u Srbiji, pripada koliko Beogradu toliko i Republici Srpskoj, koliko bilo kom gradu u Srbiji toliko i bilo kom gradu u Republici Srpskoj, jer naša publika se nalazi apsolutno svuda, a Beogradska filharmonija je muzička reprezentacija Srbije.

– I kao što ste navija za reprezentaciju Srbije svuda, tako se navija i za Filharmoniju, ili kako mi volimo da kažemo: muzika se sluša, Beogradska filharmonija se voli – rekao je Tasovac i dodao da članovima Beogradske filharmonije svaka saradnja sa Republikom Srpskom predstavlja ogromno zadovoljstvo, jer imaju osjećaj da dolaze kući, kod svojih.

Tasovac je izrazio nadu da će kada prođe „čitava ova korona, koja nije samo muzička“, Filharmonija dati potpuno novu dinamiku i potpuno novi kvalitet u komunikaciji sa publikom.

– A, dok to ne prođe, Beogradska filharmonija je započela nešto što je muzička revolucija u redefinisanju koncertnog prostora – rekao je Tasovac i pojasnio da Beogradska filharmonija, zbog malog broja ljudi koji mogu da ih slušaju na koncertima, sve svoje koncerte snima, a zatim sa partnerima koji su sve vodeće kompanije u svojim oblastima, emituje snimke svoje muzike u njihovim prostorima.

– Čini mi se da je možda sada idealan trenutak da se i različite institucije iz Republike Srpske priključe tom projektu ‘Muzika svuda’ i da se, dok ne prođe ova gužva, na taj način družimo – zaključio je Tasovac.

Direktor Narodnog pozorišta Republike Srpske Maja Dodig je rekla da je ovom pozorištu, koje obilježava 90 godina rada, a do sada je sa pet predstava učestvovalo u manifestaciji „Dani Srpske u Srbiji“, od izuzetnog značaja podrška Predstavništva Republike Srpske u Srbiji.

– Ono što je važno za umjetnike su upravo mjesta sučeljavanja, razmjene iskustava, tako da je to za nas vrlo dragocjeno. Mogu da istaknem da je ta saradnja Narodnog pozorišta Republike Srpske sa našim Predstavništvom u Srbiji u kontinuitetu – rekla je Dodigova.

Maja Dodig je zahvalila Predstavništvu Republike Srpske u Beogradu što je omogućilo da jedan segment dokumentarnog filma povodom 90 godina rada i postojanja ovog pozorišta bude snimljen u Vili Republike Srpske na Dedinju. Riječ je o filmu u produkciji RTRS-a, koji bi trebalo da bude završen u novembru ili decembru ove godine, a ugostili su i značajna imena iz Srbije.

Dodigova je najavila da će Narodno pozorište već 21. oktobra putovati na gostovanje u Srbiju, u Zaječar, gdje će odigrati predstavu „Zločin i kazna“ i istakla da se očekuju i tri premijere do kraja godine – 18. oktobra predstave „Zlatno doba“, prvaka pozorišta Željka Stjepanovića, 30. oktobra predstave „Derviš i smrt“, režisera Dejana Projkovskog iz Sjeverne Makedonije, a od 1. novembra nastavljaju rad na projektu „Stranci u noći“, režisera Slađane Kilibarde.

Dodigova je ukazala da je pozorište i „pogled u budućnost“, te da je neophodno imati svijest da nacionalnim vrijednostima i da u tom duhu treba graditi i djelovati.

Glumac LJubo Božović, koji je na ovoj manifestaciji u prethodnih sedam godina u više navrata učestvovao sa monodramom „Vuk Stefanović Karadžić“ Milovana Vitezovića i, kako je istakao, u gradovima Srbije nailazio na divan prijem publike, koja je bila željna razgovora sa ljudima iz Srpske.

Božović je napomenuo da je i monodrama nastala u saradnji sa ljudima iz Srbije, pa je i sam kostim i šminku radio u Narodnom pozorištu u Beogradu.

– Veliko je zadovoljstvo predstaviti se našoj braći u Srbiji. Nekad zaboli koliko ne znaju o nekim našim umjetničkim podvizima, kulturnim događajima, i onda je to jedinstvena prilika da im se predstavimo – rekao je Božović.

On je otkrio da se uhvatio u koštac sa likom Vuka Stefanovića Karadžića, iako nije bilo lako igrati jednu takvu istorijsku ličnost, koju kako je rekao, znaju i mali prvačići, zato što je želio da pruži doprinos očuvanju srpskog jezika.

– Trebalo je vizuelno poistovjetiti se sa tim likom i onda u monodrami, tekstu iznijeti sav život Vuka Karadžića, ljude koje je sretao na svojim brojnim putovanjima, djela koja je ostavio iza sebe, brojne narodne pjesme, pripovjetke, prvu gramatiku, rječnik koji je radio, tako da ja volim da kažem moja monodrama je jedan dobar čas srpskog jezika – zaključio je Božović.